Niemand wil alleen eindigen. Velen zullen er echter niet omheen kunnen: België telt binnenkort een miljoen geïsoleerde senioren. En ze zullen hulp van buitenaf nodig hebben.
André’s woonkamer is sober ingericht. Bloemrijke stoffen fauteuils en houten meubilair vullen de kamer, die verlicht wordt door een groot raam. Aan de muur hangt een grote hoeveelheid ingelijste foto’s van jong en oud, lachend. « Het zijn de kinderen van een vriend, » legt deze Luxemburgse uit die nu in de streek van Charleroi woont. Zonder echtgenoot of nakomelingen, heeft André altijd alleen geleefd. Hij is nu 71 jaar oud. De eenzaamheid en het gebrek aan activiteiten wegen op hem. « Toen ik met pensioen ging, keerde ik terug naar het huis van mijn ouders in de Ardennen. Het was een grote boerderij, dus er was altijd werk. Het was goed voor me en hield me actief. Toen verhuisde ik hierheen, en tja… je moet bezig blijven.«
Tegen 2020 zal ons land meer dan een miljoen eenzame ouderen tellen.
André heeft de laatste maanden wat moeilijkheden gehad met lopen. Door onverwachte valpartijen kan hij niet meer lopen zoals hij zou willen. « Ik ging altijd wandelen in verschillende parken. Toen ik in de Ardennen was, liep ik verschillende rondjes, tussen de 5 en 7 km. Nu ben ik bang om alleen te gaan. » Hoewel hij nog kan rijden, durft hij geen lange tochten meer te maken: « Ik zou het wel kunnen, maar het baart me zorgen, vooral omdat ik van nature nogal angstig ben. » En als André het over zijn vakanties heeft, over naar de bioscoop gaan, kaarten met vrienden en petanque spelen, dan is dat in de verleden tijd.
Alleen zijn, niet meer de activiteiten kunnen doen die je leuk vindt en bang zijn voor de toekomst, is het lot van veel senioren. In 2012 bleek uit een enquête onder 1 500 65-plussers dat 46% van hen zich eenzaam voelt, ook al heeft bijna de helft van hen een breder sociaal netwerk. Omringd zijn door mensen voorkomt niet noodzakelijk het gevoel van eenzaamheid, terwijl een geïsoleerd persoon zich niet noodzakelijk eenzaam voelt. Maar met de leeftijd wordt de sociale kring dunner en dunner en nemen de gezondheidsproblemen toe. Een miljoen eenzame mensen In België is ongeveer 20% van de bevolking ouder dan 65. Volgens een rapport van de Koning Boudewijnstichting « zal ons land tegen 2020 meer dan een miljoen eenzame ouderen tellen« .
Isolement is een belangrijk gezondheidsrisico voor ouderen, vergelijkbaar met dat van rokers.
Dat is een probleem dat de Brusselse vereniging Bras Dessus(BDBD) wil aanpakken. Ze werd drie jaar geleden opgericht door Céline Remy, die zich naar aanleiding van verschillende persoonlijke familie-ervaringen afvroeg « hoe blijf je gelukkig als je oud begint te worden« . De belangrijkste doelstelling van haar non-profitorganisatie is een « netwerk van ondersteunende buren » te creëren door geïsoleerde senioren (de « buren ») in contact te brengen met vrijwilligers (de « buren »). « Door de digitale kloof, de demografische opkomst en de verandering van steden kennen mensen elkaar minder en hebben ze dus minder connecties. Als je je kinderen niet meer ziet, als je je echtgenoot hebt verloren, als je geen actief leven hebt of geen smartphone, dat zijn een heleboel dingen die tot isolement kunnen leiden, » legt Aurélie Grimard, projectmanager bij de BDBD, uit.
Naast dit netwerk van buren organiseert de vereniging ook elke dinsdag een soep- en broodlunch in samenwerking met het MIRO dienstencentrum. Zoals bijna elke week, is de 88-jarige Christiane er. « Ik woonde vroeger bij mijn dochter, maar ze is zeven jaar geleden overleden. Ik heb geen partner. Ik ben echt helemaal alleen. Mijn vrienden vertrekken als ze gaan, ik wacht op mijn beurt, » legt ze vermoeid uit. De sfeer is erg goed, iedereen is aardig en we worden erg goed ontvangen. Het heeft iets in mijn leven veranderd. Rond de tafel is iedereen blij dat ze hier mensen kunnen vinden om mee te praten. Simpel gezegd.
Alleen zijn is dodelijk
Om dit geïsoleerde publiek te bereiken, heeft de BDBD een netwerk opgericht met alle actoren op het terrein in Vorst, de gemeente waar de VZW aanwezig is. Medische centra, centrale diensten thuis, de wethouder voor sociale cohesie, buurtcentra: ze kennen de vereniging allemaal. Zo kwam Louise, 80 jaar oud, een jaar geleden naar de BDBD op aanraden van haar verpleegster. « Hier komen leidt me af, want ik woon alleen. Een vrijwilliger komt me eens per week gedag zeggen. Soms gaan we samen wandelen. Ik heb verzorgers die bij mij thuis komen, ze doen hun werk, ze praten een beetje, maar het is anders. Sinds haar aankomst, is haar gezondheid aanzienlijk verbeterd. « Louise is schoonmaakster sinds ze 16 was. Haar handen zitten vol artrose, haar rug is gebroken Haar verpleegster vertelt me dat haar toestand aanzienlijk is veranderd sinds ze bij ons is. Voor hem hebben we de val gestopt. Hij zegt dat ze niet meer zou lopen als we haar niet hadden ontmoet, » legt Aurélie Grimard uit.
Eenzaamheid heeft een directe invloed op de gezondheidstoestand. Verschillende wetenschappelijke studies over senioren en sociaal isolement zijn het erover eens dat eenzaamheid « een belangrijk gezondheidsrisico » inhoudt en leidt tot « een verhoogd sterfterisico, vergelijkbaar met dat van rokers ». Senioren uit hun isolement halen kan dus een reële impact hebben. Een studie uit Quebec wijst op « een vertraging van de cognitieve en functionele achteruitgang, een vermindering van het gebruik van medicatie en depressieve symptomen, en een toename van het gevoel van welzijn » wanneer een bejaarde een sociaal leven hervat. Hun eenzaamheid aanpakken betekent erkennen dat ouderen ook het recht hebben om gelukkig te zijn.
Bron : moustique.be
